Khi lao động du lịch hội nhập thị trường ASEAN

03/11/2015 128

Chinhphu.vn - Từ năm 2016, Thoả thuận công nhận lẫn nhau về nghề (MRAs) của ASEAN sẽ có hiệu lực. Tại Việt Nam, do đặc thù, lao động trong kèo nhà cái châu á là lĩnh vực đầu tiên chịu tác động từ thỏa thuận này, bao gồm cả thách thức và cơ hội.

Cơ hội dịch chuyển nghề nghiệp

TámMRAs (trong lĩnh vực kèo nhà cái châu á là thỏa thuận công nhận lẫn nhau về lao động kèo nhà cái châu á MRA-TP) mà các nước ASEAN đã ký kết từ năm 2009 sẽ tạo điều kiện cho lao động lành nghề di chuyển trong khu vực, vì thỏa thuận này cho phép chứng chỉ của lao động lành nghề được cơ quan chức năng tại một quốc gia cấp sẽ được các nước thành viên trong khu vực thừa nhận.

Để chuẩn bị cho việc áp dụng thỏa thuận này, ASEAN đã hoàn thành việc xây dựng bộ tiêu chuẩn nghề và giáo trình đào tạo kèo nhà cái châu á chung ASEAN cho 6 nghề kèo nhà cái châu á đang hút nhiều lao động nhất gồm: Lễ tân, buồng, phục vụ nhà hàng, chế biến món ăn, điều hành kèo nhà cái châu á và đại lý lữ hành.

ASEAN cũng thành lập Ủy ban Giám sát nghề kèo nhà cái châu á ASEAN (ATPMC) để tổ chức triển khai MRA-TP.

Hiện nay ASEAN đang gấp rút hoàn thiện các yếu tố đảm bảo cho MRA-TP có hiệu lực và có thể chính thức áp dụng vào đầu năm 2016, bao gồm: Ký hiệp định thành lập Ban Thư ký khu vực để triển khai MRA-TP; phát triển đội ngũ đào tạo viên, đánh giá viên ASEAN và mở rộng ở cấp độ từng quốc gia thành viên, phát triển các bộ công cụ đào tạo và đánh giá theo bộ 6 tiêu chuẩn nghề; thành lập các hội đồng ngành kèo nhà cái châu á và hội đồng thẩm định và cấp chứng chỉ nghề ở từng quốc gia; tiến hành việc đối chiếu các tiêu chuẩn nghề kèo nhà cái châu á quốc gia, chương trình đào tạo hệ thống văn bằng, chứng chỉ của các nước với nhau thông qua hệ quy chiếu chung của ASEAN, từ đó hướng tới việc công nhận tương đương về trình độ tay nghề của lao động kèo nhà cái châu á trong khu vực; xây dựng lại hệ thống đăng ký trực tuyến và phần mềm đánh giá trình độ năng lực.

Cơ hội và thách thức của Việt Nam

Hiện nay, nhân lực đang bị đánh giá là một trong những khâu yếu nhất của ngành kèo nhà cái châu á Việt Nam. Không chỉ thiếu hụt nhân sự cao cấp (quản lý khách sạn, nhà hàng cao cấp, lữ hành, điều hành tour…), mà ngay lực lượng lao động trực tiếp như bán hàng, phục vụ bàn ở quán ăn, hướng dẫn viên kèo nhà cái châu á, nhân viên buồng phòng… vẫn chưa đạt chuẩn, từ cung cách, thái độ phục vụ, đến nghiệp vụ kèo nhà cái châu á.

Theo Tổng cục kèo nhà cái châu á, mỗi năm Việt Nam cần thêm 40.000 lao động, trong khi số lượng sinh viên tốt nghiệp trong ngành công nghiệp kèo nhà cái châu á chỉ là 15.000 sinh viên/năm.

Ngành kèo nhà cái châu á đang có khoảng 500.000 việc làm trực tiếp và 1 triệu việc làm gián tiếp trong năm 2014, và con số này được dự kiến đạt 650.000 việc làm trực tiếp và 2 triệu việc làm gián tiếp trong năm 2015.

Lực lượng lao động làm quản lý cũng dự kiến tăng 25%. Lực lượng lao động kèo nhà cái châu á qua đào tạo và đạt chuẩn nghề thấp hơn nhiều so với nhu cầu thực tế.

Việc triển khai Thỏa thuận MRA-TP sẽ có tác động tới tất cả các đối tượng liên quan trong ngành kèo nhà cái châu á, bao gồm cơ quan quản lý Nhà nước về kèo nhà cái châu á ở Trung ương, địa phương, các doanh nghiệp kinh doanh kèo nhà cái châu á, các cơ sở đào tạo kèo nhà cái châu á và đặc biệt là người lao động trực tiếp hay gián tiếp trong ngành kèo nhà cái châu á.

Sự tác động này là thách thức hay cơ hội, phụ thuộc rất nhiều vào việc chúng ta chuẩn bị để đón nhận nó ở trạng thái chủ động hay bị động.

Dưới tác động của MRA-TP, Việt Nam sẽ chứng kiến một thị trường lao động đầy biến động nhờ vào cơ chế tạo thuận lợi cho việc dịch chuyển lao động kèo nhà cái châu á có tay nghề giữa các nước trong khu vực ASEAN.

Với việc triển khai MRA-TP, kèo nhà cái châu á Việt Nam nói riêng và các quốc gia trong khối ASEAN nói chung sẽ có thêm nhiều cơ hội tuyển lao động có tay nghề cao.

Việc tăng số lượng nhân viên được đào tạo và có trình độ trong tất cả các lĩnh vực của ngành kèo nhà cái châu á và khách sạn sẽ nâng cao được chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Điều này sẽ có một tác động tích cực đến hình ảnh và uy tín của kèo nhà cái châu á Việt Nam. Dịch vụ tốt hơn cũng dẫn tới khả năng cạnh tranh tốt hơn, lượng khách kèo nhà cái châu á cũng sẽ nhiều hơn và theo đó tăng đóng góp vào GDP và doanh thu.

kèo nhà cái châu á là một ngành công nghiệp có thể tạo những hiệu quả tích cực cho các ngành công nghiệp có liên quan, nâng cao trình độ, kỹ năng của toàn bộ chuỗi cung ứng. Điều này có thể dẫn đến gia tăng số lượng việc làm và tiền lương cho lao động trong nước.

Việc tuyển nhân sự chất lượng cao sẽ đi kèm với mức lương phải trả cho họ không hề nhỏ và doanh nghiệp kèo nhà cái châu á Việt cũng hoàn toàn đứng trước nguy cơ “chảy máu” nguồn nhân lực chất lượng cao trong nước vào tay doanh nghiệp nước ngoài.

Người lao động bên cạnh cơ hội có mức lương tốt hơn cũng phải cạnh tranh vị trí việc làm khốc liệt hơn từ lực lượng lao động trên thị trường nội khối.

Để lấp khoảng trống về nguồn thiếu hụt nhân lực này, Tổng cục kèo nhà cái châu á đã giải quyết vấn đề cấp bách này bằng việc ban hành “Tiêu chuẩn kỹ năng của nghề kèo nhà cái châu á Việt Nam-VTOS” với sự hỗ trợ của Dự án EU được thực hiện tại các cơ sở đào tạo kèo nhà cái châu á.

Tổng cục kèo nhà cái châu á kỳ vọng, với sự hỗ trợ của EU, thông qua bộ tiêu chuẩn nghề VTOS này, các trường đại học, cao đẳng đào tạo kèo nhà cái châu á sẽ được trang bị bài bản hơn để đào tạo một lực lượng lao động trẻ mà ngành kèo nhà cái châu á đang thực sự cần.

Tuy nhiên, ông Kai Partale, chuyên gia phát triển ngành của Dự án EU cho rằng, Việt Nam nên lập một hội đồng nghề kèo nhà cái châu á quốc gia và một khung chứng chỉ toàn diện, đảm bảo có đủ đào tạo viên, đánh giá viên/thẩm định viên và các trung tâm đánh giá tại chỗ và các chủ thể trong ngành đều hiểu biết về thủ tục của MRA-TP.

Đồng thời, cũng cần có một hệ thống cấp chứng chỉ và đăng ký được liên kết với Hệ thống đăng ký lao động kèo nhà cái châu á ASEAN để chứng chỉ lao động kèo nhà cái châu á của Việt Nam có thể liên thông, dịch chuyển thuận tiện nhất giữa các quốc gia trong khối.

Được xây dựng từ năm 2007, tiêu chuẩn VTOS đã và đang được các doanh nghiệp và các trường đào tạo nghề kèo nhà cái châu á sử dụng rộng rãi.

Hiện tại, khi đã được điều chỉnh và cập nhật dưới dạng cấu trúc module, 10 bộ tiêu chuẩn nghề VTOS đã được Tổng cục kèo nhà cái châu á phê duyệt để triển khai thực hiện trong ngành kèo nhà cái châu á và khách sạn.

Các tiêu chuẩn VTOS phiên bản mới được xây dựng và dựa trên thang chuẩn là các tiêu chuẩn nghề quốc tế và phù hợp với hướng dẫn trong Quyết định số 09/2008/QĐ-BLĐTBXH của Bộ LĐTB&XH, trong đó quy định các nguyên tắc và quy trình xây dựng các tiêu chuẩn kĩ năng nghề quốc gia.

Nguồn: Báo điện tử Chính phủ