kết quả kèo nhà cái

Hiệp định Đầu tư Toàn diện ASEAN (ACIA) được ký kết tháng 2/2009 và có hiệu lực từ 29/3/2012 thay thế cho Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ Đầu tư ASEAN (IGA) 1987 và Hiệp định Khu vực đầu tư ASEAN (AIA) 1998.

Hiệp định ACIA bao gồm 4 nội dung chính là Tự do hóa đầu tư, Bảo hộ đầu tư, Thuận lợi hóa đầu tư và Xúc tiến đầu tư.

Cụ thể, ACIA bao gồm:

- 49 Điều;

- 02 phụ lục:

Phụ lục 1quy định về kết quả kèo nhà cái yêu cầu bắt buộc về thủ tục mà Cơ quan có thẩm quyền nước thành viên phải tuân thủ đối với kết quả kèo nhà cái trường hợp mà pháp luật nội địa của từng nước quy định phải có chấp thuận bằng văn bản đối với khoản đầu tư
Phụ lục 2về trường hợp tịch biên và bồi thường

- 01 Danh mục bảo lưu: Danh mục này của Việt Nam bao gồm kết quả kèo nhà cái trường hợp ngoại lệ không áp dụng nghĩa vụ đối xử quốc gia và nghĩa vụ đối với quản lý cấp cao và ban giám đốc.

Phạm vi điều chỉnh

Về nghĩa vụ liên quan đến đầu tư

ACIA điều chỉnh kết quả kèo nhà cái biện pháp của kết quả kèo nhà cái nước Thành viên áp dụng đối với kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư và kết quả kèo nhà cái khoản đầu tư hiện tại hoặc tương lai (tính từ thời điểm ACIA có hiệu lực) của kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư của kết quả kèo nhà cái nước Thành viên khác.

ACIA không áp dụng đối với:

- kết quả kèo nhà cái biện pháp liên quan đến thuế (trừ kết quả kèo nhà cái trường hợp quy định khác trong Hiệp định)

- kết quả kèo nhà cái khoản tài trợ hay trợ cấp của một nước Thành viên

- Mua sắm công

- kết quả kèo nhà cái dịch vụ cung cấp nhằm thực hiện thẩm quyền của nhà nước bởi một cơ quan hoặc đơn vị của nước Thành viên

- kết quả kèo nhà cái biện pháp tác động tới thương mại dịch vụ theo Hiệp định khung về Dịch vụ ASEAN (AFAS), trừ một số biện pháp liên quan tới Phương thức cung cấp dịch vụ 3 – Hiện diện thương mại như quy định cụ thể trong Hiệp định

Về tự do hóa đầu tư

ACIA chỉ có kết quả kèo nhà cái cam kết về tự do hóa đầu tư trong kết quả kèo nhà cái lĩnh vực:

Chế tạo (manufacturing)
Nông nghiệp
Nghề cá (fishery)
Lâm nghiệp (forestry)
Khai mỏ (mining and quarrying)
kết quả kèo nhà cái dịch vụ phụ trợ cho kết quả kèo nhà cái ngành trên
Và bất kỳ lĩnh vực nào khác nếu tất cả kết quả kèo nhà cái Thành viên đồng ý

kết quả kèo nhà cái nghĩa vụ chính về đầu tư

i)kết quả kèo nhà cái nghĩa vụ về không phân biệt đối xử

- Đối xử Quốc gia (NT):Mỗi Thành viên cam kết dành cho kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư/khoản đầu tư của nhà đầu tư từ nước Thành viên khác sự đối xử không kém thuận lợi hơn sự đối xử với kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư/khoản đầu tư của nhà đầu tư nước mình.

-Đối xử Tối huệ quốc (MFN):Mỗi Thành viên cam kết dành cho kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư/khoản đầu tư của nhà đầu tư từ nước Thành viên khác sự đối xử không kém thuận lợi hơn sự đối xử với kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư/khoản đầu tư của nhà đầu tư từ bất kỳ nước Thành viên hay ngoài Thành viên ASEAN nào, trừ kết quả kèo nhà cái trường hợp sau:

kết quả kèo nhà cái thỏa thuận tiểu khu vực (sub-regional) giữa hai hoặc nhiều Thành viên
kết quả kèo nhà cái thỏa thuận đã có của kết quả kèo nhà cái nước Thành viên với kết quả kèo nhà cái nước khác nhưng phải thông báo với Hội đồng Đầu tư ASEAN.

Như vậy, sau khi ACIA có hiệu lực, bất kỳ nước Thành viên ASEAN nào có bất kỳ thỏa thuận nào với kết quả kèo nhà cái nước khác ngoài ASEAN, trong đó có kết quả kèo nhà cái cam kết dành sự đối xử ưu đãi hơn[1]đối với kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư/khoản đầu tư của kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư nước đó so với kết quả kèo nhà cái cam kết trong ACIA, thì mặc định những đối xử ưu đãi hơn đó cũng sẽ được áp dụng với kết quả kèo nhà cái nước Thành viên ASEAN. Tuy nhiên, theo quy định của Hiệp định, nguyên tắc này sẽ không áp dụng đối với kết quả kèo nhà cái quy định liên quan đến Cơ chế giải quyết tranh chấp Nhà nước-nhà đầu tư nước ngoài (ISDS)

-kết quả kèo nhà cái yêu cầu về thực hiện (performance requirement):ACIA khẳng định lại kết quả kèo nhà cái quy định trong Hiệp định về kết quả kèo nhà cái Biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại của WTO (Hiệp định TRIMS) trong đó có kết quả kèo nhà cái nội dung liên quan đến việc cấm kết quả kèo nhà cái nước đưa ra kết quả kèo nhà cái yêu cầu về thực hiện như: yêu cầu doanh nghiệp phải mua một tỷ lệ nhất định hàng hóa nội địa, xuất khẩu một tỷ lệ nhất định hàng hóa….

kết quả kèo nhà cái nước cam kết sau 2 năm kể từ ngày ACIA có hiệu lực sẽ tiến hành đánh giá chung về kết quả kèo nhà cái yêu cầu thực hiện để bổ sung thêm cam kết vào Hiệp định này. Tuy nhiên cho đến nay nội dung này vẫn chưa có bổ sung, sửa đổi nào.

-kết quả kèo nhà cái yêu cầu về Quản lý cấp cao và Ban giám đốc (Senior Management and Board of Directors): kết quả kèo nhà cái Thành viên không được đặt ra yêu cầu về quốc tịch của nhân sự quản lý cấp cao trong doanh nghiệp, trừ khi có bảo lưu rõ ràng trong Hiệp định. Tuy nhiên, kết quả kèo nhà cái Thành viên có thể yêu cầu đa số nhân sự trong ban giám đốc phải thuộc một quốc tịch nào đó.

ii)kết quả kèo nhà cái nghĩa vụ về bảo hộ đầu tư

ACIA bao gồm rất nhiều kết quả kèo nhà cái quy định nhằm đảm bảo quyền lợi cho cho kết quả kèo nhà cái nhà đầu tư nước ngoài và kết quả kèo nhà cái khoản đầu tư của họ khi đầu tư vào một nước ASEAN, trong đó có kết quả kèo nhà cái quy định về đối xử công bằng và thỏa đáng, tự do chuyển tiền (vốn, lợi nhuận..) ra nước ngoài, đảm bảo an ninh, an toàn, không bị trưng thu trưng dụng tài sản bất hợp lý…

Đặc biệt, ACIA đưa vào một Cơ chế Giải quyết tranh chấp Nhà nước-nhà đầu tư nước ngoài (ISDS) trong đó cho phép nhà đầu tư khi có tranh chấp với nước nhận đầu tư có quyền kiện nước đó ra một cơ chế trọng tài độc lập. Quy trình và thủ tục giải quyết tranh chấp theo cơ chế ISDS được quy định khá cụ thể và rõ ràng trong Hiệp định. Phạm vi giải quyết tranh chấp là kết quả kèo nhà cái tranh chấp liên quan đến kết quả kèo nhà cái nghĩa vụ về Đối xử Quốc gia (Điều 5), Đối xử Tối Huệ quốc (Điều 6), Quản lý cấp cao và Ban giám đốc (Điều 8), Đối xử đầu tư (Điều 11), Bồi thường trong trường hợp xung đột (Điều 12), Chuyển tiền (Điều 13), Trưng dụng và Bồi thường (Điều 14)

Chú ý:

Không phải toàn bộ kết quả kèo nhà cái biện pháp liên quan đến đầu tư của kết quả kèo nhà cái nước Thành viên đều phải tuân thủ theo kết quả kèo nhà cái nghĩa vụ trên mà vẫn có kết quả kèo nhà cái ngoại lệ/bảo lưu cho phép kết quả kèo nhà cái nước Thành viên không phải tuân thủ toàn bộ hoặc một số nghĩa vụ trong ACIA. Cụ thể, Hiệp định đưa ra kết quả kèo nhà cái ngoại lệ/bảo lưu sau:

+ Ngoại lệ chung (Điều 17): bao gồm kết quả kèo nhà cái ngoại lệ liên quan đến bảo vệ đạo đức công cộng, bảo vệ tính mạng và sức khỏe con người, động thực vật, bảo vệ kết quả kèo nhà cái bảo vật quốc gia về văn hóa, lịch sử hoặc khảo cổ…

+ Ngoại lệ về an ninh quốc phòng

+ Bảo lưu theo Danh mục bảo lưu của từng nước: Mỗi nước có một Danh mục kết quả kèo nhà cái biện pháp bảo lưu hai nghĩa vụ Đối xử Quốc gia (NT) và nghĩa vụ về Nhân sự quản lý cấp cao và Ban giám đốc. Đối với Danh mục Bảo lưu của Việt Nam, tất cả kết quả kèo nhà cái lĩnh vực đều có một số biện pháp bảo lưu hai nghĩa vụ này.

Tuy nhiên, theo quy định của ACIA, kết quả kèo nhà cái Thành viên sẽ phải cắt giảm hoặc xóa bỏ kết quả kèo nhà cái bảo lưu trong Danh mục bảo lưu của nước mình phù hợp với 3 giai đoạn của Lộ trình chiến lược trong Kế hoạch tổng thể thực hiện AEC.

Nguồn: Trung tâm WTO và Hội nhập - VCCI

[1]Trừ kết quả kèo nhà cái vấn đề liên quan tới Cơ chế Giải quyết tranh chấp Nhà nước – nhà đầu tư (ISDS)