kèo nhà cái video

FTA

CPTPP và Hoạt động XDPL: Đánh giá về tính minh bạch của các VBQPPL thực thi CPTPP

17/11/2021 151

Minh bạch là nguyên tắc quan trọng được nhấn mạnh trong hoạt động xây dựng VBQPPL của Việt Nam cũng như trong CPTPP. Từ góc độ nội dung, yêu cầu minh bạch đòi hỏi kèo nhà cái video quy định phải được trình bày một cách rõ ràng, cụ thể, chặt chẽ, cho phép hiểu đúng và chỉ theo một nghĩa thống nhất và duy nhất. Từ góc độ quy trình, thủ tục, yêu cầu minh bạch còn thể hiện ở việc kèo nhà cái video bước trong thủ tục phải được thiết kế chặt chẽ, có thời hạn chính xác, với kèo nhà cái video điều kiện/tiêu chí rõ ràng, cụ thể, hạn chế tối đa không gian quyết định có tính định tính của cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm sự tuần tự, thống nhất giữa kèo nhà cái video bước với nhau.

Rà soát nội dung kèo nhà cái video quy định cụ thể tại kèo nhà cái video VBQPPL thực thi CPTPP cho thấy hầu hết kèo nhà cái video quy định đều bảo đảm kèo nhà cái video tiêu chí minh bạch cả về nội dung và quy trình, nếu có.

Mặc dù vậy, vẫn có một số ít quy định mặc dù bảo đảm đúng cam kết nhưng chưa thực sự rõ ràng để kèo nhà cái video doanh nghiệp Việt Nam có thể áp dụng thuận lợi. kèo nhà cái video trường hợp như vậy tập trung chủ yếu trong Thông tư 03/2019/TT-BCT về quy tắc xuất xứ CPTPP, cụ thể:

Ngôn ngữ không thật sự dễ hiểu

Thông tư này nội luật hóa kèo nhà cái video cam kết tại Chương 3 về Quy tắc xuất xứ của CPTPP – một trong kèo nhà cái video Chương được đánh giá là có tính kỹ thuật, phức tạp nhất, đòi hỏi cách hiểu và áp dụng chính xác và chi tiết nhất có thể. Trên thực tế, ngoại trừ kèo nhà cái video điều khoản chung (về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng…), hầu hết kèo nhà cái video quy định khác trong Thông tư này có nội dung bám sát nguyên văn cam kết.

Một mặt điều này bảo đảm tính chính xác trong quá trình “nội luật hóa” kèo nhà cái video cam kết kỹ thuật chuyên môn sâu về quy tắc xuất xứ, từ đó bảo đảm tính tương thích của Thông tư với cam kết, giảm thiểu nguy cơ chứng nhận xuất xứ của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam bị đối tác CPTPP từ chối do dựa trên kèo nhà cái video tiêu chí không bám sát cam kết.

Mặt khác, cách chuyển tải gần như nguyên vẹn câu chữ cam kết vào quy định pháp luật có thể gây khó khăn cho việc hiểu và áp dụng cam kết của kèo nhà cái video tổ chức, cá nhân trong nước. Ngôn ngữ cam kết CPTPP vốn đã rất phức tạp, ngôn ngữ dịch thậm chí có thể còn khó hiểu hơn nữa. Điều này dẫn tới khó khăn của doanh nghiệp trong việc hiểu đúng, chính xác về kèo nhà cái video quy định để triển khai thực hiện cho đúng.

Một số ký hiệu được sử dụng mà không có giải thích/định nghĩa cụ thể

kèo nhà cái video Phụ lục của Thông tư 03/2019/TT-BCT quy định cụ thể quy tắc xuất xứ CPTPP của từng nhóm mặt hàng. Trong kèo nhà cái video Phụ lục này, thay vì quy định diễn giải về quy tắc xuất xứ như trong cam kết CPTPP, Thông tư sử dụng kèo nhà cái video ký hiệu ngắn gọn (CC, CTH… ), suy đoán là có ý nghĩa tương đương với kèo nhà cái video diễn giải của cam kết. Tuy nhiên, nội dung Thông tư không có phần giải thích từ ngữ để định nghĩa về phạm vi, ý nghĩa hay giá trị của kèo nhà cái video ký hiệu này (ngoại trừ một vài nội dung đề cập gián tiếp trong phần lời văn đầu Phụ lục).

Trên thực tế, với nhiều doanh nghiệp xuất khẩu, đây là kèo nhà cái video ký hiệu khá quen thuộc và đã được áp dụng tương đối thông dụng. Mặc dù vậy, đây chỉ là cách hiểu và áp dụng theo thói quen. Về mặt pháp lý, kèo nhà cái video cả kèo nhà cái video ký hiệu sử dụng trong VBQPPL đều phải được giải thích/định nghĩa rõ ràng. Rà soát cho thấy không chỉ trong Thông tư 03 này mà trong tất cả kèo nhà cái video VBQPPL liên quan tới xuất xứ có thể áp dụng cho Thông tư 03 đều chưa có giải thích chính thức nào về kèo nhà cái video ký hiệu này.

Quy định dẫn chiếu tới kèo nhà cái video hướng dẫn, giải thích chưa bảo đảm minh bạch

Thông tư 06/2020/TT-BCT sửa đổi bổ sung Thông tư 03/2019/TT-BCT về quy tắc xuất xứ CPTPP có quy định dự tính trước tình huống kèo nhà cái video điều khoản trong Thông tư 03 có thể được giải thích, hướng dẫn thêm (theo thống nhất chung giữa kèo nhà cái video đối tác CPTPP). Theo đó (i) kèo nhà cái video giải thích, hướng dẫn về cách hiểu kèo nhà cái video quy tắc xuất xứ mà kèo nhà cái video nước CPTPP đã thống nhất sẽ là căn cứ để giải thích và áp dụng khi thực hiện Thông tư 03, và (ii) Bộ Công Thương sẽ thông báo kèo nhà cái video hướng dẫn, cách hiểu được thống nhất này cho kèo nhà cái video cơ quan, tổ chức cấp C/O và cơ quan hải quan.

Từ góc độ hiệu quả, quy định này cho phép giải quyết kèo nhà cái video vướng mắc trong quá trình áp dụng kèo nhà cái video quy định của Thông tư 03 trên thực tế cho doanh nghiệp ngay khi kèo nhà cái video nước CPTPP có thống nhất về vấn đề có vướng mắc liên quan (mà không phải chờ đợi quy trình sửa đổi Thông tư vốn khá dài với nhiều quy trình). Quy định cũng chỉ rõ kèo nhà cái video cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phải dựa vào kèo nhà cái video giải thích, hướng dẫn đã thống nhất để xử lý vướng mắc cho doanh nghiệp, giúp giải quyết nhanh kèo nhà cái video vấn đề phát sinh.

Tuy nhiên, từ góc độ pháp lý, quy định này chưa thực sự bảo đảm yêu cầu minh bạch do kèo nhà cái video doanh nghiệp không được biết đến kèo nhà cái video hướng dẫn, giải thích này để áp dụng và thực hiện tương ứng (những hướng dẫn, giải thích chỉ được thông báo cho kèo nhà cái video cơ quan Nhà nước liên quan).

Xét một cách công bằng, trong so sánh với kèo nhà cái video VBQPPL thực thi CPTPP còn lại, Thông tư 03/2019/TT-BCT là văn bản có tính kỹ thuật chuyên sâu nhất. Việc yêu cầu kèo nhà cái video quy định kỹ thuật của Thông tư này phải được thiết kế theo cách để tất cả kèo nhà cái video chủ thể áp dụng có thể hiểu và thực hiện được như kèo nhà cái video văn bản khác là không dễ dàng và không hiện thực. Hơn nữa, trong một số kèo nhà cái video trường hợp, việc diễn giải quy định của Thông tư (có nội dung tương tự cam kết) có thể cần được sự thống nhất của kèo nhà cái video đối tác CPTPP, hoặc cần vận dụng linh hoạt, do đó có thể không thích hợp để đưa minh thị vào VBQPPL.

Bản thân Bộ Công Thương, cơ quan chủ trì soạn thảo và thực hiện Thông tư 03, cũng đã nhận diện được kèo nhà cái video bất cập này. Để khắc phục, cơ quan này đã tổ chức kèo nhà cái video Hội thảo, chương trình phổ biến QTXX cho doanh nghiệp; đào tạo cho kèo nhà cái video cán bộ tại cơ quan tổ chức cấp để họ hiểu rõ quy định và hướng dẫn kèo nhà cái video doanh nghiệp khi xin cấp C/O CPTPP; biên soạn kèo nhà cái video tài liệu, xây dựng video và bài viết hướng dẫn về QTXX CPTPP. Đối với kèo nhà cái video hướng dẫn, giải thích QTXX mà được kèo nhà cái video nước CPTPP thống nhất, theo dự kiến, tương tự kèo nhà cái video FTA khác, Bộ cũng sẽ thông báo rộng rãi về kèo nhà cái video nội dung này trên website của Bộ, qua kèo nhà cái video phương tiện thông tin đại chúng và tại cơ sở cấp C/O.

Mặc dù vậy, những nỗ lực này dường như chưa đủ, đặc biệt từ góc độ minh bạch pháp lý. Trong bối cảnh Thông tư 03 buộc phải bám sát câu chữ trong Hiệp định, có lẽ cơ quan có thẩm quyền (Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương) nên xem xét ban hành thêm kèo nhà cái video văn bản hướng dẫn bổ sung, chi tiết (ví dụ dưới dạng Công văn) để (i) diễn giải rõ hơn về kèo nhà cái video QTXX theo cam kết trong Thông tư 03, ví dụ theo từng nhóm sản phẩm có QTXX phức tạp/gây tranh cãi; (ii) cập nhật kèo nhà cái video giải thích hướng dẫn về QTXX mà kèo nhà cái video nước CPTPP thống nhất với nhau trong quá trình thực thi Hiệp định. kèo nhà cái video văn bản hướng dẫn này ít nhất phải được công khai trên trang thông tin điện tử của Bộ Công Thương, công bố tại cơ sở cấp C/O, gửi tới VCCI và kèo nhà cái video Hiệp hội ngành nghề để thông báo rộng rãi và chính thức tới doanh nghiệp. Ngoài ra, liên quan tới kèo nhà cái video hướng dẫn, giải thích được thống nhất giữa kèo nhà cái video nước CPTPP, cần xem xét sửa đổi Thông tư khoản 3 Điều 33 Thông tư 03 (sửa đổi bởi Thông tư 06) để mở rộng diện chủ thể được thông báo không chỉ ở kèo nhà cái video cơ quan Nhà nước có thẩm quyền mà cả VCCI và kèo nhà cái video Hiệp hội doanh nghiệp liên quan.

Nguồn: Trích dẫn Báo cáo nghiên cứu “Hoạt động xây dựng pháp luật thực thi CPTPP – Đánh giá hiệu quả thực hiện và Hàm ý chính sách” – Trung tâm WTO và Hội nhập